تبیین نظریه سطوح معنایی آیات قرآن از منظر امام خمینی(س)

Authors

  • فاطمه طباطبایی عضو هیأت علمی گروه عرفان اسلامی پژوهشکدة امام خمینی و انقلاب اسلامی
  • مرضیه شریعتی فارغ‌التحصیل دکترای عرفان اسلامی از پژوهشکدة امام خمینی و انقلاب اسلامی
Abstract:

اصل تأویل یا بازگرداندن معنا به خاستگاه و منشأ اصلی آن از حیثیات و وجوهاتی که خاص جهان‌بینی عرفانی است غالباً مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. تأویل به موجب جستجوی سرچشمه‌ها و مبادی آغازین و حقیقی معنا با جهان بینی عرفانی که سیر و صیرورت وجودی اشیاء را به سوی حقایقشان می‌کاود در یک نقطه به هم می‌پیوندند. هر دو در پی یافتن افق اعلای مظاهر و آیات ربانی‌اند. از اینرو می‌توان تأویل را تجلی‌گاه سلوک عملی و نظری عارف قلمداد کرد، زیرا او معانی را به زبان مرتبه وجودی خویش تأویل می‌کند و از آنجا که وجود حقیقت واحده ذومراتب است در تأویلات قرآنی نیز با حقیقتی که مثار کثرت است، مواجهیم. حضرت امام ضمن پرداختن به این موضوع این امر را مؤید جامعیت کلام الهی می‌دانسته و در کلمات خویش به مبانی و مؤلفه‌های آن اشاره کرده‌اند. لذا در بررسی مؤلفه‌های اصل ذومراتب بودن آیات حق در اندیشه امام خمینی(س)، مبانی وجودشناختی و انسان‌شناختی آن  تبیین گشته و ریشه‌های بنیادی قول به کثرت معنایی آیات قرآن در کلام ایشان تشریح می‌گردد. 

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اعتبارسنجی ظواهر آیات قرآن از منظر أخباریون

اخباریان به عنوان شاخه‌ای از فقهای شیعه با اکثریت ایشان، یعنی اصولیان در اعتبار برخی از منابع استنباط و طُرُق فهم احکام اللّه، اختلاف دارند. از جمله این‌که آن‌ها به بی‌اعتباری فهم انسان‌های عادی (= غیر معصومین (علیهم‌‌السّلام)) از ظواهر قرآن، شهرت یافته‌اند. این پندار ایشان بر دو پایۀ اساسی متکّی است؛  نخست، «روایاتی» که آن‌ها مدّعی تواتر و ظهور آن در عدم حجیّت ظواهر قرآن می‌باشند و دیگری، وجود «تقیید...

full text

فضل‌الله و کرانه‌های معنایی آیات قرآن

در این مقاله نخست دلالت ایحاء و اشاره‌ای در نگاه‌های مختلف مورد مطالعه قرار می‌گیرد تا مقدمه‌ای باشد بر توضیح دلالت استیحائی در نگاه فضل‌الله. دلالت استیحائی اشاره به مدلول و معنایی می‌کند که نوعی از پیوستگی را با معنای ظاهر دارد. مدلول استحیائی رو به گسترش و عمق است و این نوع دلالت که با توجه به عموم یا اطلاق آیه، جنبه عبرت‌آموزی قصص، تداعی بُعد معنوی دلالت ظاهر، ملاک تشریع، مطالعه هم‌زمان نصوص...

full text

مطالعة حوزه‌های معنایی «صبر» در آیات قرآن

«صبر» در آموزه‌های دینی، به عنوان یکی از مفاهیم اساسی ایمان شناخته می‌شود. این واژه به همراه مشتقّات خود، ۱۰۳ بار در قرآن به کار رفته است که نشان از اهمیّت ویژة این خصیصة اخلاقی از دیدگاه دین مبین اسلام و قرآن کریم دارد. این واژه با حفظ معنای لغوی و اصطلاحی با بسیاری از مفاهیم اخلاقی و دینی ارتباط معنایی پیدا می‌کند. بر این اساس، تبیین ارتباط صبر با مفاهیمی نظیر نماز، ایمان، تقوا، اسلام، یقین، نی...

full text

اعتبارسنجی ظواهر آیات قرآن از منظر أخباریون

اخباریان به عنوان شاخه ای از فقهای شیعه با اکثریت ایشان، یعنی اصولیان در اعتبار برخی از منابع استنباط و طُرُق فهم احکام اللّه، اختلاف دارند. از جمله این که آن ها به بی اعتباری فهم انسان های عادی (= غیر معصومین (علیهم السّلام)) از ظواهر قرآن، شهرت یافته اند. این پندار ایشان بر دو پایۀ اساسی متکّی است؛  نخست، «روایاتی» که آن ها مدّعی تواتر و ظهور آن در عدم حجیّت ظواهر قرآن می باشند و دیگری، وجود «تقیید ...

full text

قرآن و اخلاق از منظر امام خمینی

 گزارشى از اصول و مبانى اخلاق قرآنى امام خمینى است. روش اخلاقى امام بیش از هر چیز روش قرآنى است. نویسنده پس از بیان اهمیت اخلاق در نگاه امام خمینى، آثار اخلاقى امام را به دو بخش نظرى و عملى تقسیم نموده، سپس بخش نظرى را مورد بحث قرار داده است. در این راستا نخست مسلکهاى اخلاقى سه‌گانه 1- اخلاق زیستى و همسازى اجتماعى 2- اخلاق عقلى و فلسفى 3- اخلاق عرفانى، را مطرح و در ادامه، شیوه اخلاقى امام را بر...

full text

هم‌سویی مبنایی تفسیر قرآن به قرآن و نظریه میدان‌ معنایی

پژوهش حاضر با هدف ارتقای کیفی پدیده تفسیر و فهم گزاره‌های قرآنی، سعی در تلفیق دو روش «تفسیر قرآن به قرآن» و «نظریه میدان معنایی»، در فهم و تفسیر قرآن دارد. ایده اصلی نوشتار آن است تا هم‌سویی‌های مبنایی آنها را روشن کند و از لابه‌لای مبانی مورد اختلاف، بزنگاه‌های مشترک و متقارب را کشف نماید. یافته‌ها حاکی از آن است که دو روش در برخی مبانی مانند متن‌گرایی، نظام‌وارگی متن و جهان‌بینی زبانی اشتراک ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 10  issue 41

pages  95- 109

publication date 2009-03-19

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023